Rechten en plichten

Wettelijke positie van eendenkooien en kooikers

Naast de oud zakelijke rechten bestaan er voor de hedendaagse eendenkooien en kooikers nog enkele rechten en plichten. Deze zijn met name vastgelegd in de Omgevingswet, de opvolger van de Wet natuurbescherming.
In Nederland is het in beginsel verboden om van nature in Nederland in het wild levende vogels te vangen en te doden (artikel 3.57, eerste lid, Besluit kwaliteit leefomgeving). Op dit verbod gelden enkele uitzonderingen, te weten: 
het doden van vogels die schade veroorzaken of waarvan de omvang van de populatie moet worden beheerd (“beheer en schadebestrijding”) en;
bij de uitoefening van de jacht.

Op grond van artikel 11.71, eerste lid onder d, van het Besluit activiteiten leefomgeving, mag bij de uitoefening van de jacht gebruik gemaakt worden van eendenkooien, mits die eendenkooien voldoen aan de in artikel 11.86 van dat besluit gestelde regels.
Daarnaast is in het kader van beheer en schadebestrijding de eendenkooi als middel toegestaan op grond van artikel 8.74o van het besluit.
Dit betekent dat alle handelingen en hulpmiddelen die met de werking van de eendenkooi onlosmakelijk zijn verbonden, zijn toegestaan.
Er gelden dus nog wel eisen, waaraan de eendenkooi en de kooiker moeten voldoen.
Zo moet een eendenkooi moet voldoen aan de volgende voorwaarden:

Er is een open wateroppervlakte aanwezig van ten minste 200 vierkante meter, waarin een cirkel met een straal van ten minste 7,50 meter beschreven kan worden;
het water is ten minste 50 centimeter diep;
rondom het water ligt een rand van bos of struweel, en;
in open verbinding met het water is ten minste één vangpijp aanwezig die onmiddellijk als vangmiddel kan worden gebruikt.

Voor de kooiker geldt dat deze moet zijn opgeleid. ( Stichting Jachtopleidingen Nederland).  De kooiker moet een erkend examen met gunstig gevolg hebben afgelegd. In de praktijk is dat het kooikersexamen, dat wordt afgenomen door de Stichting Jachtexamens ( https://www.jachtexamens.nl/ )
Examens die met gunstig gevolg zijn afgelegd vóór de inwerkingtreding van de Omgevingswet (“kooikersakte”) zijn erkend als kooikerexamen. 


De aanleg van nieuwe eendenkooien

Door de registratieplicht, die vele decennia heeft gegolden, was het niet mogelijk nieuwe eendenkooien aan te leggen en die als wettelijk toegestaan vangmiddel gebruiken. In 2017 is die registratieplicht vervallen met het in werking treden van de Wet natuurbescherming.
Het is dus nu mogelijk om vervallen eendenkooien, relicten van eendenkooien én nieuwe eendenkooien te herstellen en aan te leggen. Dergelijke ‘nieuwe’ kooien zijn onder voorwaarden een geoorloofd middel bij de uitoefening van de jacht (en als middel eenden te vangen en te ringen). Een nieuwe eendenkooi is ook toegestaan als middel voor beheer en schadebestrijding.
Dit betekent dat alle handelingen en hulpmiddelen die met de werking van de eendenkooi onlosmakelijk zijn verbonden, zijn toegestaan. Dat is allemaal geregeld in het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal) van de Omgevingswet.
De eisen voor een ‘nieuwe’ eendenkooi zijn dezelfde als voor bestaande kooien, zoals hierboven beschreven. De eendenkooi moet voldoen aan de wettelijke vorm en de kooiker moet zijn opgeleid.
De Kooikersvereniging is graag bereid te adviseren bij plannen om een eendenkooi op te knappen of nieuw aan te leggen.