Oud-Heusden

Introductie

In de Hooibroeken, een uitgestrekt broekveen en komklei gebied tussen Oudheusden en Baarwijk lagen rond 1550 een negental eendenkooien. Op dat moment hadden twee hiervan al een vervallen status.
In de ‘Enqueste ende informatie’ van 1494 staat te lezen dat de eendenvangst een belangrijke bron van inkomsten was in genoemd gebied. Wanneer de eerste kooien in dit gebied zijn gebouwd is niet duidelijk, maar dat de eersten hier lagen halverwege de 15e eeuw is zeker aan te nemen.
De vogelrechten in de Hooibroeken waren een ambtsemolument van de Castellanus van Heusden (Graven van Holland) en bedroegen 80 eenden of een zilveren lelieaart per eend. De Lelieaart was een zilveren munt ten tijde van Philips de Stoute en werd geslagen van 1387 tot 1404. Na 1477 (Karel de Stoute) werden de vogelrechten in erfelijke pacht uitgegeven.

(Een middeleeuwse samenleving, Het Land van Heusden, ca. 1360-1515 - Peter Hoppenbrouwers en ‘Aan het eind van de pijp’,  H.M. van Helvoort).

Verdwenen kooien

Naast de verdwenen Oude Kooi en de Buysse Kooi, lagen er nog drie kooien in de Hooibroeken, waarvan de exacte locaties niet bekend zijn.

Verdwenen kooi
Groot 3 morgen, werd verkocht op 24 maart 1650 voor fl. 1075,00
Kooi is verdwenen.

In de 17e eeuw werd deze kooi 2x verkocht; op 24 maart 1650 voor fl 1075,00 en op 29 november 1656 voor fl. 500,00.
Bij de eerste verkoop was de verkoper  een stal van 20 eenden bij te leveren. Er zijn geen andere transacties bekend.

De Nieuwenrooi kooi
Eerste en enige vermelding 20 maart 1662 bij verkoop, de kooi is groot 4 morgen.
Lag in de Nieuwenrooi. Waarschijnlijk behoorde deze kooi bij kasteel Nieuwenrooi.

Vijf morgen kooi
Eerste vermelding 5 mei 1650, Meerdere eigenaren.
In 1709 vervallen
De kooi was op 5 mei 1650 in het bezit van meerdere eigenaars. Joachim de Bruyn verkocht zijn 1/8 deel voor fl 50,00. de helft van de kooi werd op 24 juni 1683 verkocht voor fl. 290,00. Volgens de akte was de kooi ‘wel geconditioneert’, en er waren ‘seer goede en bequaeme keelen, goede lock-eynden en begaen met een bequaem koyman’. Op 23 februari 1693 werd 1/6 deel van de kooi verkocht voor fl 30,00. De kooi was in verval geraakt en op 28 juni 1709 bleek dit verval dusdanig dat er sprake was van 5 morgen land, tendele weiland en een vervallen kooi.