De Aantallen

AlphenEen steeds terugkerende vraag is ‘Hoeveel eendenkooien zijn er in Nederland actief geweest’. De eerst volgende vraag moet dan zijn ‘Wat is een eendenkooi’ en aan welke vorm denken we dan, is dit een kooiplas met 4 vangpijpen, een rivierkooi, een buitenpijp, een huispijp, een boerenpijp, een hurde, een horde, een drift etc. 
Gerard Mast geeft in zijn boek ‘Eendenkooien in Fryslân’ een opsomming van namen die staan voor een eendenkooi (Hoofdstuk 6 - Deel 1).
Ik ga ervan uit dat een vangpijp met beugels, bedekt met netten en aan het einde een fuik of vanghokje staat voor een eendenkooi.Voor alle duidelijkheid, de genoemde aantallen zijn allemaal bij benadering. Veel onderzoek moet nog worden gedaan en dagelijks komen er nieuwe ontdekkingen bij. De grootste belemmering in het onderzoek is dat informatie over de kooien in duizenden verschillende aktes en talrijke archieven gezocht moet worden. Soms geeft een oude kaart wat informatie, maar het blijft een zaak van langdurig spitten. 


Dubbeldam

Een groot aantal eendenkooien in vele uitvoeringen op de Gorzen van Dubbeldam . (NL-HaNa-4. VTH-2185. 2 mei 1635, Johan Symonsz in der Velde en PMC Ingevelt)

De provincies op een rijtje

Fryslân
De eerste provincie is Fryslân. Gerard Mast heeft in zijn zeer lange periode van onderzoek en die nog steeds niet is gestopt de teller op 434 staan en tijdens de jaarvergadering gaf hij aan dat er inmiddels weer een aantal waren bijgekomen. In zijn werk ‘Eendenkooien in Fryslân’ worden de gevonden kooien beschreven. 

Groningen
In Groningen heeft Johan van Klinken onderzoek gedaan naar het voorkomen van eendenkooien in deze provincie. De resultaten daarvan zijn te vinden in het boek ‘Vogels van Groningen’ (Boekema, Glas en Hulscher 1983). Hierin worden 50 locaties besproken waar naar alle waarschijnlijkheid eendenkooien hebben gelegen. Het werkelijke aantal ligt waarschijnlijk nog wat hoger.

Drenthe
De heer J. Wieringa heeft jaren geleden een eerste aanzet gedaan op basis van veldnamen. Later heeft H.M. Luning een verder onderzoek gedaan en kwam uiteindelijk uit op 160 kooien. Zijn onderzoek is gepubliceerd in de Volksalmanak uit 2003 van de Drents Historische Vereniging, uitgave Uitgeverij van Gorcum, Assen.

Overijssel

De aantallen voor Overijssel zijn als volgt samengesteld, waarbij aangetekend dat er nog onderzoek plaatsvind.
Staphorst/Rouwveen, 18 omschrijvingen in het boekje van burgemeester F.A . Ebbinge Wubben uit 1850. Gerard Mast, De kooien van Kampereiland 26 kooien. Overige kooien via eigen onderzoek. Totaal circa 82.

Gelderland
Eigen onderzoek heeft tot nu toe 174 locaties opgeleverd. Ook dit onderzoek loopt nog. Aantallen provincies

Utrecht
Uit het onderzoek van Désiré Karelse, ‘Vierhonderd jaar eendenkooien in het westen van Utrecht’ komen 127 locaties te voorschijn. Uit eigen onderzoek en het artikel van Erik Walsmit, ‘De eendenkooien van Eemland’ zijn 16 locaties gekomen, maakt het aantal van Utrecht 143.

Noord-Brabant
Eigen onderzoek en bijdrages van Rut Stokman en H.M. van Helvoort samen circa 72. Waarbij opgetekend dat de Brabantse Biesbosch nog niet is opgenomen.

Zuid-Holland
Het onderzoek naar de kooien in Zuid-Holland is nog in volle gang, het is dus een tussenstand met hier en daar wat zekere aannames. De teller staat op 315.

Noord-Holland
De gegevens komen van de Historische Vereniging Wieringen, aanvullingen van Kees Jaap Hartingh (Texel) en uit eigen onderzoek. Totaal 54 kooien

Zeeland
Onderzoek in Zeeland heeft geresulteerd in een achttal kooien.

Limburg
In Limburg is nog geen gericht onderzoek gedaan, maar zijn al wel een viertal locaties bekend. Deze liggen voornamelijk bij landhuizen/kastelen.

Uiteindelijk blijft op dit moment de teller staan op 1499 met daarbij dus de aantekening dat dit aantal nog wel verder op kan lopen.

_________________________________

 

 

 

 

Inhoud

Introductie
De Aantallen
extraSmallDevice
smallDevice
mediumDevice
largeDevice